رانندگی در ایران برای بسیاری از شهروندان نه یک فعالیت روزمره، بلکه تجربه‌ای استرس‌زا، پرتنش و گاه خطرناک است. رفتارهای پرخاشگرانه، استفاده بی‌رویه از بوق، عبور از چراغ قرمز، نادیده گرفتن حقوق عابران پیاده و بی‌توجهی به قوانین، تنها بخشی از جلوه‌های فرهنگ رانندگی در کشور ماست. اما چرا این وضعیت تا این حد ریشه‌دار […]
رانندگی در ایران برای بسیاری از شهروندان نه یک فعالیت روزمره، بلکه تجربه‌ای استرس‌زا، پرتنش و گاه خطرناک است. رفتارهای پرخاشگرانه، استفاده بی‌رویه از بوق، عبور از چراغ قرمز، نادیده گرفتن حقوق عابران پیاده و بی‌توجهی به قوانین، تنها بخشی از جلوه‌های فرهنگ رانندگی در کشور ماست. اما چرا این وضعیت تا این حد ریشه‌دار شده و چه راه‌حل‌هایی برای اصلاح آن وجود دارد؟ فرهنگ رانندگی در هر جامعه‌ای بازتابی از ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و آموزشی آن جامعه است.
در ایران، عواملی چون ضعف آموزش در مدارس، نبود آموزش عملی هنگام دریافت گواهینامه، فقدان نظارت مؤثر پلیس راهور، و بی‌اعتمادی عمومی به قوانین باعث شده‌اند تا خیابان‌ها به عرصه‌ای برای تخلیه هیجان و گاه خشونت تبدیل شوند. دکتر مهسا رنجبر، روانشناس اجتماعی، در گفت‌وگو با ما می‌گوید: «رانندگی در ایران، بیش از آنکه تابع قانون باشد، تابع شخصیت افراد است.
در فقدان اعتماد عمومی به نظم اجتماعی، بسیاری ترجیح می‌دهند راه خود را از میان قانون‌شکنی باز کنند.» یکی از نشانه‌های بارز این فرهنگ، استفاده افراطی از بوق خودروست. بوق در بسیاری از کشورهای پیشرفته فقط برای هشدار خطر استفاده می‌شود، اما در ایران کارکردهای دیگری نیز یافته؛ از اعلام حضور در چهارراه‌ها گرفته تا ابراز عصبانیت و حتی مطالبه راه. از سوی دیگر، برخی رفتارهای پرخاشگرانه در رانندگی می‌تواند ناشی از فشارهای اقتصادی، ترافیک سنگین، و سبک زندگی پراسترس شهری باشد. کارشناسان بر این باورند که اصلاح فرهنگ رانندگی نیازمند آموزش مستمر، الگوهای رفتاری درست، و اعمال قانون بدون تبعیض است.
فرهنگ رانندگی در ایران نیازمند یک بازنگری اساسی است. اگرچه عوامل متعددی در شکل‌گیری این وضعیت دخیل‌اند، اما با سیاست‌گذاری دقیق، آموزش هدفمند از دوران کودکی، و افزایش نظارت و برخورد جدی با تخلفات، می‌توان به بهبود وضعیت امیدوار بود. خیابان‌های آرام‌تر و رانندگی قانون‌مدارانه، گامی مهم به سوی زندگی شهری سالم‌تر است. به گفته کارشناس‌های حمل‌ونقل، «ما هیچ آموزش منظمی درباره فرهنگ رانندگی در مدارس نداریم.
آموزشگاه‌های رانندگی نیز اغلب بر مهارت فنی تمرکز دارند، نه رفتار اجتماعی.» آنها تأکید می‌کنند که در کشورهایی مثل آلمان یا ژاپن، از سنین پایین به کودکان رفتارهای درست در عبور از خیابان، رعایت نوبت، احترام به قانون و آرامش در رانندگی آموزش داده می‌شود. «در ایران اما، فرد ۱۸ ساله‌ای که اولین بار پشت فرمان می‌نشیند، هیچ تصویر درستی از رانندگی مسئولانه ندارد.»
نظر شما چیست؟